Σύντομη αναδρομή
Η Κίμωλος κατοικείται συνεχώς, τουλάχιστον από την Ύστερη Νεολιθική εποχή και σύμφωνα με τη μυθολογία οφείλει το όνομά της στον πρώτο οικιστή της, τον Κίμωλο, σύζυγο της κόρης του Ταύρου, Σίδης.
Της αποδίδονταν τα επίθετα Εχινούσα (νήσος των αχινών) και Εχιδνούσα (νήσος των εχιδνών).
Τον Μεσαίωνα, Ενετοί, Φράγκοι, πειρατές, έμποροι την είπαν Αρζαντιέρα δηλαδή Ασημένια για τα ασημόλευκα βράχια της ενώ κάποιοι περιηγητές πίστευαν ότι το όνομα οφείλεται σε αρχαία ορυχεία αργύρου, τα οποία όμως δεν έχουν μέχρι σήμερα βρεθεί.
Από την εποχή του Μίνωα μέχρι τον 18ο αιώνα, ένα μοναδικό είδος αργίλου, με απορρυπαντικές, φαρμακευτικές και λευκαντικές ιδιότητες, η «κιμωλία γη», ήταν για το νησί ένα σημαντικό εξαγώγιμο υλικό.
Στην περιοχή Ελληνικά, τα ευρήματα από τη βυθισμένη πολιτεία και τη νεκρόπολη δείχνουν ότι οι Κιμώλιοι κατοικούσαν την περιοχή αυτή από τα Μυκηναϊκά μέχρι τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, τουλάχιστον.
Στην κορυφή του λόφου Παλιόκαστρο υπάρχουν ερείπια κάστρου και πύργου αδιευκρίνιστης ηλικίας (πολύ πιθανόν της εποχής των Μυκηναίων).
Τον 5ο π.Χ. αιώνα το πολίτευμά της Κιμώλου ήταν οργανωμένο στα πρότυπα της αθηναϊκής δημοκρατίας ενώ τον 3ο αιώνα π. Χ. κυκλοφόρησε δικά της νομίσματα, χάρις στις μεγάλες εξαγωγές της «κιμωλίας γης». Πολιούχος θεά ήταν η Αθηνά.
Ελάχιστες είναι οι πληροφορίες που έχουμε για το νησί κατά τη Ρωμαϊκή και τη Βυζαντινή εποχή και αφορούν κυρίως το εμπόριο «κιμωλίας γης».
Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους (1204) η Κίμωλος μαζί με άλλα Κυκλαδονήσια περνά στην κυριαρχία του Δούκα της Νάξου Μάρκου Σανούδου.
Ενετοί, Τούρκοι, Φράγκοι, Ρώσοι και κάθε εθνικότητας πειρατές μετατρέπουν το Αρχιπέλαγος σ’ ένα τόπο εξαιρετικά επικίνδυνο όπου οι λεηλασίες, οι σφαγές και το δουλεμπόριο,
μαζί με τους πολέμους, την εναλλασσόμενη κυριαρχία και την άγρια φορολογία πλέκουν τον καμβά μιας δύσκολης και αβέβαιης καθημερινότητας στη ζωή των νησιωτών αλλά μετατρέπουν και το Αιγαίο σε τόπο ευκαιριών για τους τυχοδιώκτες που αναζητούν το κέρδος στα λιμάνια της πειρατείας.
Οι περιηγητές της εποχής μιλούν για απόλυτη ένδεια των κατοίκων της Κιμώλου που έχουν εγκαταλείψει τη γεωργία και την κτηνοτροφία κάτω από την απειλή της άγριας φορολόγησης και τις συνεχείς λεηλασίες ενώ πολλοί από αυτούς στρέφονται στη θάλασσα για να αποκτήσουν μεγάλη ναυτική ικανότητα και να μετατραπούν σε άξιους εμπόρους και πλοηγούς.
Μετά της απαλλαγή του Αιγαίου από την πειρατεία και αργότερα με την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον τουρκικό ζυγό, η Κίμωλος μαζί με τις υπόλοιπες Κυκλάδες ακολουθεί τις τύχες του νεοσύστατου κράτους και σημειώνει αξιοσημείωτη πρόοδο στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου και τη ναυτιλία.
